مورد استفاده
*تخمين ذخيره كل آهن
*غربالگری برای بیماریهای مزمن اضافه بار آهن، به خصوص هموکروماتوز ارثی
*كمك به افتراق آنمي فقرآهن از آنمي بيماري هاي مزمن
*ارزیابی تالاسمی و کمخونی سیدروبلاستیک
*ارزیابی سوخت و ساز آهن در مبتلایان به کمبود آهن، اضافه بار آهن یا موارد مشکوک به مسمومیت با آهن
*كسب اطلاعات به منظور ارزيابي وضعيت تغذيه
نام های مشابه
آهن، Iron (Fe)، Latent Iron Binding Capacity، Transferrin Saturation,
نوع نمونه
سرم
حجم نمونه
1mL
نگهداری نمونه
نمونه در دماي C◦ 4 تا 7 روز و در C◦20- تا 6 ماه پایدار است.
معیار رد نمونه
1.هموليز موجب رد نمونه مي شود.
2.عدم استفاده از لوله شیشه ای اسید واش یا پلاستیکی استریل موجب رد نمونه مي گردد.
آمادگی لازم قبل از نمونه گیری
1. بيمار بايد 12 ساعت ناشتا باشد، مصرف آب مجاز است . نمونه باید صبح گرفته شود(به علت تاثیرات ریتم شبانهروزی آهن و اینکه سطح آهن در عصر پایینتر است).
2.ازمصرف داروها و مکمل های حاوی آهن 24 ساعت قبل از نمونه گیری اجتناب گردد.
3. نمونه میبایست قبل از اینکه بیمار آهن درمانی بگیرد یا تزریق خون داشته باشد گرفته شود. در صورتیکه بیمار تزریق خون انجام داده باشد میبایست چندین روز بعد آزمایش دهد.
مقادیر مرجع
مقادیر طبیعی:
آهن سرم:
مردها: 50 - 160 µg/dl
زن ها: 40 - 150 µg /dl
اطفال: 50 - 120 µg/dl
نوزادان: 100 - 250 µg /dl
ظرفیت کل اتصال به آهن (TIBC): 250 - 450 µg /dl
درصد اشباع (ترانسفرین): زنان: %50 - 15 مردان: 20 - 50%
تفسیر
در هموکروماتوز ارثی، آهن سرم معمولاً بیشتر از 160 µg/dl و درصد اشباع بیش از 60 ٪ است. در اضافه بار آهن پیشرفته، درصد اشباع اغلب بیش از 90 ٪ است.
غلظت آهن سرم بیانگر Fe3+ متصل به ترانسفرین است و شامل آهن سرم به صورت هموگلوبین آزاد نمیشود. به طور طبیعی فقط حدود یک سوم محلهای اتصال آهن توسط Fe3+ اشغال میشوند. بنابراین ترانسفرین سرم ظرفیت ذخیرهای قابلتوجهی برای اتصال آهن دارد که ظرفیت غیراشباع اتصال به آهن (UIBC) نامیده میشود. حداکثر میزان آهنی که میتواند به ترانسفرین اتصال یابد، ظرفیت کلی اتصال به آهن (TIBC) نامیده میشود. اشباع ترانسفرین نیز نسبت آهن پلاسما به TIBC است. آهن سرم در هموسیدروز، کمخونیهای همولیتیک (بخصوص تالاسمی)، کمخونیهای سیدروبلاستیک، هپاتیت، نکروز حاد کبد، هموکروماتوز و درمان نامناسب با آهن افزایش مییابد. علایم و نشانههایی که ممکن است در مسمومیت با آهن دیده شوند عبارتند از استفراغ، درد شدید شکم، اسیدوزمتابولیک با افزایش آنیونگپ، لوکوسیتوز، هیپرگلیسمی و افزایش بیلیروبین /AST/ ALT و لاکتات دهیدروژناز.
آهن سرم در اشکالات تغذیهای، از دست دادن مزمن
احتیاط ها
عوامل مداخله گر:
افزایش دهنده ها: انتقال خون، مصرف اخير مواد غذايي حاوي آهن، بيماري هاي هموليز دهنده، دارو های افزاینده سطح آهن نظیر دكستران، استروژن ها، كلرامفنيكل، اتانل، داروهاي حاوي آهن، متيل دوپا، داروهاي ضد بارداري خوراكي.
کاهش دهنده ها: دارو های کاهنده سطح آهن نظیر ACTH، كلستير آمين،تستوسترون، كلرامفنيكل، كلسي شين، دفروكسامين، متي سيلين.
داروهای افزاینده سطح TIBC عبارتند از: فلوریدها و داروهای ضد بارداری خوراکی.
داروهای کاهنده سطح TIBC عبارتند از: ACTH و کلرامفنیکل.
روز و زمان انجام آزمایش
روزانه
حداکثر زمان انجام وجوابدهی آزمایش
2 روز