مورد استفاده
1.برای تأیید تشخیص بیماریهای وخیم کبدی ( مانند هپاتیت فولمینانت یا سیروز) و پیگیری و نظارت بر این بیماریها.

2.تشخیص و پیگیری مبتلایان به آنسفالوپاتی.

3.کمک به تشخیص سندروم Reye's، هموراژی (خونریزی) یا عفونت دستگاه گوارشی (GI)، فیستول، شوک، مسمومیت با آسپارژین، سندروم هیپراورنیتینمی- هیپر آمونمی- هیپرسیترولینوری (HHH) و برخی از نارسایی های کلیوی و احتقانی قلب.
نام های مشابه
آمونیاک، آمونیوم، Ammonium، Ammonia Blood، Ammoniac Plasma

نوع نمونه
پلاسما (هپارینه یا EDTA دار)، مایع مغزی نخاعی(CSF )
حجم نمونه
1ml
نگهداری نمونه
نمونه را روی یخ گذاشته و در یخچال 4˚C نگهداری ‏نمایید. پلاسما را هر چه سریعتر از سلول­ها جدا کرده و ظرف مدت 20 دقیقه پس از خونگیری اقدام به انجام آزمایش کنید. در غیر اینصورت بایستی پلاسما را فریز نمایید. آمونیاک پلاسما در درجه حرارت -70˚C بمدت چندین روز پایدار باقی می‏ماند. در صورت انجماد نمونه در -20˚C غلظت آمونیاک حداقل به مدت 24 ساعت ثابت می‏ماند.
معیار رد نمونه
1.پلاسمای همولیزه

2.بسته ماندن تورنیکه به مدت طولانی

3.نمونه لخته

4.در صورتی که نمونه ظرف مدت 20 دقیقه پس از خونگیری (در مجاورت یخ) به آزمایشگاه نرسد .
آمادگی لازم قبل از نمونه گیری
نیاز به ناشتایی نمی باشد.

مقادیر مرجع
مقادیر مرجع:

بزرگسالان: 11 – 32 µmol/L یا 15 – 45 µg/dl

کودکان: 21 – 50 µmol/L یا 29 – 70 µg/dl

نوزادان: 64 – 107 µmol/L یا 90 - 150 µg/dl
تفسیر
مونیاک محصول فرعی تجزیه پروتئین ها می باشد. بیشتر آمونیاک بدن توسط باکتریهای روده ای تجزیه کننده پروتئین تولید می شود. آمونیاک در کبد تبدیل به اوره گشته و توسط کلیه ترشح می گردد. آمونیاک در اختلال شدید عملکرد سلول کبدی کاتابولیزه نمی شود. بعلاوه هرگاه تغییری در جریان خون ورید باب به سمت کبد روی دهد ( مانند هیپرتانسیون ورید باب)، آمونیاک نمی تواند جهت تجزیه به کبد برسد و نتیجتاً سطح خونی آن افزایش می یابد. نقایص مادرزادی آنزیمهای چرخه اوره نیز می تواند باعث افزایش سطح آمونیاک گردد. همچنین اختلال عملکرد کلیوی موجب کاهش دفع آمونیاک شده و سطح خونی آن افزایش می یابد. سطوح بالای آمونیاک موجب آنسفالوپاتی و کما می شود. سطح آمونیاک شریانی در مقایسه با وریدی قابل اعتمادتر است؛ اما نمونه گیری آن دشوارتر بوده و از این رو به طور روتین استفاده نمی شود. همسویی بین سطوح آمونیاک در خون و درجه کلنیکی کمای کبدی ضعیف است. بنابراین تعیین میزان آمونیاک بیان­کننده قابل اعتمادی از قریب‏الوقوع بودن کمای کبدی نمی‏باشد. همچنین میزان آمونیاک در اختلالات سیکل اوره همیشه افزایش نمی‏یابد. سطوح آمونیاک در خونریزی‏های
احتیاط ها
عوامل مداخله گر :

*همولیز، سطح آمونیاک را افزایش می دهد، زیرا مقدار آمونیاک گلبول های قرمز در حدود سه برابر سطح پلاسمایی آن می باشد.

*فعالیت عضلانی ( ورزش شدید) موجب افزایش آمونیاک می گردد.

*رژیم پرپروتئین سبب افزایش آمونیاک پلاسما می‏گردد.

*یک ساعت پس از استعمال سیگار، سطح آمونیاک به نحو چشمگیری بالا می رود.

*چنانچه تورنیکه به مدت طولانی ( بیش از 1 دقیقه) و محکم بسته شود، سطح آمونیاک به طور کاذب بالا می رود.

*ضد انعقادهای اگزالات و فلوئورید باعث افزایش و هیپر گلیسمی بیش از 600 mg/dl باعث کاهش مقادیر آمونیاک در شرایط آزمایشگاهی می گردد.

*داروهای افزایش دهنده: استازولامید، کلروتالیدون، اسید اتاکرین، والپروئیک اسید، الکل، کلرید آمونیم، باربیتوراتها، نارکوتیکها، تغذیه از راه غیر خوراکی و دیورتیکها ( لوپ و تیازیدی)

*داروهای کاهش دهنده: دیفن هیدرامین، آنتی بیوتیکهای وسیع الطیف (مانند نئومایسین، سفالوتین و کانامایسین)، لاکتولوز، لاکتوباسیلوس، لوودوپا و نمکهای پتاسیم،.

روز و زمان انجام آزمایش
روزانه
حداکثر زمان انجام وجوابدهی آزمایش
2 روز